Ο πόνος στο μαστό λέγεται μαστοδυνία ή μασταλγία. Χωρίζεται σε κυκλική όταν εμφανίζεται κάθε μήνα πριν την περίοδο και μη κυκλική, όταν δεν σχετίζεται καθόλου με την περίοδο. Οι γυναίκες που παραπονούνται για κυκλική μαστοδυνία και στους δύο μαστούς, δηλαδή για πόνο από τη μέση του κύκλου και μετά, ακόμα και πολύ έντονο, δεν έχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού και μάλιστα ο πόνος συνήθως αποτρέπει τη διαγνωστική σκέψη από τη διάγνωση του καρκίνου.
Οι μαστοί επηρεάζονται έντονα κάθε μήνα από τις γυναικείες ορμόνες, πράγμα που προκαλεί συνήθως ένα ήπιο έως και ισχυρό πόνο πριν την περίοδο, την κυκλική μαστοδυνία. Ξέρουμε ότι τα όρια του πόνου είναι διαφορετικά σε κάθε άνθρωπο. Άλλες γυναίκες έχουν μεγάλη ευαισθησία στον πόνο και πονούν εύκολα, άλλες πονούν λίγο και άλλες σχεδόν καθόλου. Το συνεχές «μαστίγωμα» των μαστών με οιστρογόνα, σε γυναίκες ιδιαίτερα ευαίσθητες στον πόνο, είναι που δημιουργεί τη μαστοδυνία.
Συχνότερα εντοπίζεται στο άνω έξω τμήμα (ουρά), μπορεί όμως να πονάει και οποιοδήποτε άλλο σημείο του μαστού, καθώς επίσης και ο ένας μαστός περισσότερο από τον άλλο. Αν όμως ο πόνος εντοπίζεται μόνο σε κάποια συγκεκριμένη περιοχή του ενός μαστού, χωρίς να αναφέρεται μάλιστα και ανάλογο ιστορικό στο παρελθόν, τότε είναι πιθανό να κρύβεται κάποια άλλη αιτία που προκαλεί τον πόνο (ινοκυστική μαστοπάθεια, κύστη, απόστημα ή, σπανιότερα και όγκος) και επιβάλλεται επίσκεψη στο Χειρουργό που ασχολείται με παθήσεις του μαστού.
Η μαστοδυνία μπορεί να είναι κυκλική, δηλαδή να εμφανίζεται λίγες μέρες πριν την έμμηνο ρύση και μετά να περνάει ή μη κυκλική, δηλαδή ο πόνος να είναι συνεχής και να μην σχετίζεται με την περίοδο. Η κυκλική δεν εμπνέει ανησυχία. Στη μη κυκλική μασταλγία όμως, χρειάζεται επίσκεψη στον ειδικό.
Πρέπει επίσης να διαχωρίσουμε τον πόνο στις νέες κοπέλες, που συνήθως δε μας ανησυχεί, από τον πόνο στις μεγάλες γυναίκες. Εκεί πρέπει να είμαστε πάντα πιο προσεκτικοί για να μη μας διαφύγει ένας όγκος που πονάει, πράγμα ευτυχώς σπανιότερο.